De gedachten van een enthousiaste wandelaar op het pad des levens
Als we onze gedachten rustig in een dagdroom laten meevoeren, lijkt het alsof we geen beperkingen kennen. Dat we geen andere grenzen tegenkomen dan diegene die we voor onszelf bepalen. De droom die we koesteren neemt ons mee naar plaatsen en gebeurtenissen, laat ons passie en genoegen voelen zoals alleen de droom ons lijkt te kunnen gunnen. Want in plaats van aangemoedigd te worden tot het volgen van onze wildste dromen en tot een zo groot mogelijke zelfontplooiing, wordt het er ons in de scholen, universiteiten, werkplaatsen enz… ingeramd dat we realistisch moeten zijn. Dat we ons moeten aanpassen aan de economische realiteit en aan de arbeidsmarkt. Dat onze ontplooiing gemeten moet worden in de vorm van diploma’s, hoeveel iemand bezit of je status in de concurrentiestrijd met anderen. Ons spel kan niet anders dan de maatschappelijke orde op z’n kop zetten. Daarom wil ik deze pagina’s gebruiken om wat ideeën neer te pennen over de ontwikkeling van het spel van onze dromen.
De tocht om onszelf te ontdekken in samenhang met onze strijd tegen de autoriteit is een weg met vele obstakels en valkuilen. We zullen vallen en opstaan en weer doorgaan, want onze drang naar leven en passie is veel te groot.
In een maatschappij waar alles draait om productiviteit en waar de antidepressiva vlot over de toonbank gaan, kan luiheid één der schone kunsten zijn om weg te stappen van een paar steunpilaren van deze maatschappij, zoals werken voor het vaderland en de heilige economie en diens nood aan permanente productie. Gewoon eens terug de tijd nemen om te genieten. De tijd te nemen om onze ideeën op een rijtje te zetten of wat te genieten van gewoon doelloos rond te zwerven. Maar het gevaar schuilt erin dat we hierin vast komen te zitten. Dat het ons leven begint te domineren. Dagenlang in de zetel zitten begint te vervelen. Ons vier dagen op rij dom drinken laat ons achter met een vieze kater. We krijgen het gevoel dat we meer kunnen verlangen. Maar we hebben de indruk vast te zitten. In de veiligheid die ontstaan is in onze huizen, kraakpanden of relaties die we niet in gevaar willen brengen. Het lijkt alsof we middelen ontbreken om te kunnen doen wat we willen, om onszelf te ontplooien.
Misschien dat we op een ander pad onze drang om tot handelen over te gaan kunnen vervullen. Maar in de loop van de tijd kan het lijken dat we onszelf meer en meer aan het kwijtraken zijn. We lijken verstrikt te raken in mechanismes die reeds bestonden of die we zelf leven hebben ingeblazen. Het lijkt steeds moeilijker om onze activiteiten in hun context te plaatsen. Hiermee bedoelen we dat we in organisaties, comités of bewegingen komen te zitten die een zekere vorm van autoriteit krijgen. En vaak de doelen en middelen naar voren schuiven die niet noodzakelijk die van de individuen zijn die eraan meedoen. Dit gebeurt ook heel subtiel in de vorm van tradities van strijd en discussie waar niet aan geraakt mag worden. Het kan zich beginnen opdringen als een soort plicht om te handelen. De methodes die worden gebruikt worden niet meer bekritiseerd of in perspectief geplaatst en dreigen het plezier eruit te verbannen.
Als we vastzitten in mechanismes waar we geen genot uithalen, of ons het gevoel geven dat niets meer mogelijk is, dat het allemaal niet meer uitmaakt en dat we onze strijd voor vrijheid maar beter kunnen opbergen, als we te lang vastzitten in de gewoontes die niet echt veel meer met ons te maken hebben, dan is de kans groot dat we een leegte voelen die ons begint te domineren. Hoewel we vertrokken zijn op een zoektocht naar eindeloze ontplooiing van onze levens en passies, hebben we het gevoel dat we leeg leven. En is de kans groot dat we om de leegte te vullen terug gaan vallen op structuren die we eerst wilden vernietigen.
Om uit onze vastgeroeste gewoontes te breken, die van deze maatschappij en/of diegene die we onszelf hebben aangesmeerd, hebben we tijd en ruimte nodig. Om onze gedachten en onze daaruit vloeiende praktijken te kunnen ontwikkelen. Om ervaring op te doen in alle aspecten van onze spelen. We kunnen de tijd nemen om onder elkaar te discussiëren, te lezen, en onze kennis uit te breiden. We kunnen middelen en behendigheden ontwikkelen om onze ideeën te verwezenlijken.
“Vrees treft dieper dan het zwaard”
Zoals we allemaal weten zijn er vele spelen die we kunnen spelen en die we in elkaar kunnen weven. Maar vaak worden onze gedachten belemmerd door angsten. De wegen in onze stoutste dromen worden vaak verduisterd door angst en twijfel. We zijn geen super-individuen die niet zijn aangeraakt door de moraal van deze wereld. Het spook van deze moraal dwaalt ook nog steeds door onze hoofden. De bruggen achter ons verbranden is niet gemakkelijk, de eerste die dit zou ontkennen is een dwaas. Maar niettemin is het een noodzakelijke stap als we onze levens in eigen handen willen nemen.
Een belangrijk wapen waarmee we ons kunnen bewapenen is weten wat we willen, hoe we ons willen ontwikkelen en hoe we onze strijden willen aangaan. Op die manier zullen angst en twijfel steeds meer verwaarloosbare aspecten worden in ons leven, aangezien we steeds met meer vastberadenheid in het spel staan.
De paden die we nemen hebben een zekere richting. Anders kunnen we evengoed stil blijven staan. Of we nu willen of niet, ons leven zal altijd een richting hebben, misschien geen uitermate duidelijke doelen, maar toch dingen waar we naartoe willen. Maar als we zelf de richting niet beslissen, zullen we altijd het gevoel hebben dat iemand anders onze levens leidt en zullen de omstandigheden een veel te grote rol spelen. We praten hier niet over doelen en richtingen die vastliggen en waar we ons tot miserie toe aan moeten houden. Nee, aangezien het onze doelen zijn en van niemand anders, moeten we ze permanent evalueren en bekritiseren om te zien dat we onszelf niet aan het vervreemden zijn.
We zijn ervan overtuigd dat voor de ontplooiing van onze levens en onze relaties deze maatschappij vernietigd moet worden. Want in de schaduw van onderdrukking en macht ga ik nooit beweren vrij te zijn. Het lijkt me dan ook logisch om het verder te hebben over de vernietiging van de maatschappelijke orde.
In de strijd tegen de onderdrukking, de staat en autoriteit in het algemeen, is het vormen van onze spelen des te belangrijker. Uiteraard is het plezierig om actie te ondernemen tegen dit systeem. Ook de ervaring die eruit geput wordt is niet te onderschatten. Maar na een bepaalde tijd kan dit ons het gevoel geven dat het allemaal niet uitmaakt. Op dat moment hebben we meer nodig. We hebben nood aan analyse en de daaruit voortvloeiende perspectieven (om die dan weer in actie om te zetten). Net als in elk ander spel hebben we nood aan perspectieven en richtingen. Onze relaties met anderen zullen veranderen eenmaal we de moed hebben bijeen gesprokkeld om onze eigen paden te bepalen. Het geeft ons de mogelijkheid om onze relaties uit te diepen. Waar we vroeger gezellig konden verdwalen, kunnen we nu samen paden bewandelen. Samen met anderen in avonturen duiken en uitdagingen aangaan tot onze paden weer uit elkaar gaan. Om misschien later weer te kruisen. Aangezien ik niet de enige speler in mijn spel wil zijn, want mijn ontmoetingen en ervaringen met anderen maken het mogelijk om me verder te kunnen ontwikkelen, zien we hier dan ook de noodzaak om onderling afspraken te maken rondom de strijden waarin we ons bevinden. Afspraken tussen individuen die deel uitmaken van de spelen, om er samen vorm aan te geven. Geen vaste set regels die opgeschreven staan in één of ander boek, maar afspraken die voortdurend onderworpen worden aan discussie en die niet bindend maar enkel geldig zijn als we het gevoel hebben dat ze van ons zijn.
Als we aan het bouwen zijn aan onze projecten moet er nagedacht worden over de middelen die we nodig hebben om ze te verwezenlijken. Bewapend met onze analyses, kritieken en perspectieven kunnen we ons zonder angst de middelen die we nodig achten eigen maken.
Als we bewust overgaan tot het gevecht met de autoriteit moeten we onze vijand recht in de ogen kunnen kijken. We moeten duidelijk zien waartegen we vechten en waar we slagen terug kunnen verwachten. Aangezien ze zich opdringt als onze ongewenste danspartner moeten onze ideeën duidelijk zijn. We moeten doelbewust de strijd aangaan, want met halve ideeën kan ze ons maar al te snel vloeren en het feest vroegtijdig ten einde brengen. Hoe duidelijker onze ideeën hoe voller ons leven, en hoe moeilijker het zal zijn ons te breken. Zolang we in onze gedachten het verlangen en de strijd naar vrijheid koesteren, kan geen flik noch gevangenis ons breken. We wensen niemand angst in te boezemen. Want laat ons eerlijk zijn, geeft er iets zoveel vreugde als onze zelfontplooiing die onderdrukkende mechanismes en instellingen vernietigt op haar weg? We vechten voor het leven, tegen de maatschappij van de dood.
We kiezen het avontuur. We beseffen dat er risico’s mee gepaard gaan, dit niet doen zou dom zijn. Maar we zijn niet geïnteresseerd in de logische wiskundige berekeningen van het leven. Maar al te goed weten we dat onze avonturen ons leven kunnen verkorten, of onze bewegingsruimte voor een bepaalde tijd kunnen beperken. Maar onze angst voor de dood vervaagt met het zien van de realiteit van de levende doden. We moeten dromen kunnen beleven, we willen alle vreugde uit het leven persen. Zoals ergens geschreven stond: ‘als je het je kan inbeelden, kun je het doen’. Een wijze raad, aangezien onze gedachten onze enige begrenzing zijn.